Διδακτική της Τέχνης ΙI (Τάξη Α)

Διδάσκουσα: Ειρήνη Γιαννημάρα, Ε.ΔΙ.Π. Τμήματος Εικαστικών Τεχνών
egiannimara@asfa.gr

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Στο μάθημα αυτό οι φοιτητές/τριες αποκτούν εμπειρία σε διάφορες μεθόδους δημιουργίας τέχνης, εργαλείων, και μέσων κατάλληλων για τη διαφοροποιημένη μάθηση στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Αναπτύσσουν και αξιολογούν εκπαιδευτικούς πόρους και μεθοδολογικά εργαλεία συμπεριλαμβανομένων των οπτικών, προφορικών και γραπτών εκπαιδευτικών υλικών και τεχνικών. Επίσης, πραγματοποιούν μελέτη και πρακτική της πολιτιστικής ανταπόκρισης με διαφορετικούς πληθυσμούς της συγκεκριμένης εκπαιδευτικής βαθμίδας.

Έμφαση δίνεται στη σύνδεση θεωρίας και πράξης, το σχεδιασμό μαθημάτων, τη διδασκαλία και στον κοινωνικό ρόλο της εκπαίδευσης, εστιάζοντας σε μια κοινωνικο-συναισθηματική προσέγγιση στη διδασκαλία και τη μάθηση μέσω της τέχνης. Μέσα από την έρευνα και κριτική μελέτη σε μεταμοντέρνες προσεγγίσεις, στη διδακτική του οπτικού και υλικού πολιτισμού, στην πολυπολιτισμική/διαπολιτισμική εκπαίδευση και στην εκπαίδευση /διδακτική που εστιάζει στην κοινωνική δικαιοσύνη θα δοθεί η δυνατότητα στους/στις φοιτητές/τριες να συνδέσουν τη θεωρία με την εκπαιδευτική διαδικασία. Στο πλαίσιο της Πρακτική Άσκησης γίνεται άμεση παρατήρηση και εποπτευόμενη συμμετοχή με διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες σε σχολικά περιβάλλοντα Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για, τουλάχιστον, 16 ώρες πρακτικής εμπειρίας.

Παράλληλα, στόχος του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους/τις φοιτητές/τριες στην έννοια της δια βίου μάθησης και στη γνωριμία με εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς τόπους και φορείς προκειμένου να κατανοήσουν το ρόλο που μπορεί να αναλάβει η Τέχνη στην Εκπαίδευση για την επίτευξη των εκάστοτε στόχων. Οι φοιτητές/τριες θα κατανοήσουν έννοιες και τόπους όπως η διαπολιτισμικότητα, οι μετανάστες, οι ευπαθείς ομάδες, η ειδική αγωγή, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, η αγωγή υγείας, η εκπαίδευση παιδιών στο νοσοκομείο, οι ασθενείς σε κίνδυνο, οι ασθενείς με χρόνιες παθήσεις, τα γηροκομεία, τα ΚΑΠΙ, η μουσειακή εκπαίδευση και τα μουσεία, η εκπαίδευση στις φυλακές και σε καταστήματα ανηλίκων, οι χώροι δημιουργικής απασχόλησης και διασκέδασης, οι κατασκηνώσεις κ.ά.

Στόχο αποτελεί η διερεύνηση και η ενίσχυση της σχέσης ανάμεσα στην τέχνη, την τεχνολογία και την εκπαίδευση μέσα από την ανάλυση της ενσωμάτωσης των δημιουργικών και αναδυόμενων τεχνολογιών στη Διδακτική της Τέχνης και τον ορισμό των πρακτικών, των θεμάτων και των δυνατοτήτων τους. Παράλληλα, ιδιαίτερο βάρος δίνεται στην πρακτική εμπειρία των φοιτητών/τριών με την ενσωμάτωση των δημιουργικών τεχνολογιών στο πρόγραμμα σπουδών και τη δημιουργία εκφραστικής ψηφιακής τέχνης και άλλων οπτικοακουστικών και εύστοχων ψηφιακών εργαλείων και υλικών για τη χρήση τους στην τάξη. Οι φοιτητές/τριες καλούνται να δουλέψουν με καινοτόμο τρόπο, με δημιουργικά υλικά και ψηφιακές τεχνολογίες και μέσα και να τα συνδυάσουν με διεπιστημονικές, συνεργατικές, και παιγνιώδεις παιδαγωγικές μεθόδους.

Τέλος, στόχος του μαθήματος αποτελεί η εξοικείωση με τη Μουσειοπαιδαγωγική και η πρακτική κατάρτιση των φοιτητών/τριών, μέσω εικαστικών εργαστηρίων και τεχνικών διδακτικής των Εικαστικών στην Δευτεροβάθμια εκπαίδευση και μέσω βιωματικών εικαστικών εργαστηρίων σε τεχνικές επίλυσης των διαπροσωπικών συγκρούσεων στις διαμαθητικές σχέσεις.

Σχετικά με την Πρακτική Εμπειρία

Η Πρακτική Εμπειρία - Πρακτική Άσκηση σε σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας και Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του προγράμματος εκπαίδευσης των φοιτητών/τριών. Οι δραστηριότητες στην Πρακτική άσκηση ξεκινούν από την εισαγωγή στη σχολική ζωή και στις τάξεις και καταλήγουν σε μια συνολική συμμετοχή. Οι Πρακτικές εμπειρίες των φοιτητών/τριών καλλιτεχνικής εκπαίδευσης σχεδιάζονται, προσεκτικά, και συντονίζονται μέσω των εκπαιδευτικών ή με αυτές /-ούς και περιλαμβάνουν συγκεκριμένους μαθησιακούς στόχους που έχουν τεθεί για την εξασφάλιση της αύξησης της επάρκειας στην εκτέλεση διαφόρων διδακτικών ευθυνών, μεθόδων και σεναρίων υπό πραγματικές συνθήκες σχολικού περιβάλλοντος.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1. Κριτική παρουσίαση βασικών εννοιών από το χώρο της Διδακτικής των Εικαστικών στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπως αναλυτικό πρόγραμμα, σκοποί, στόχοι της διδασκαλίας, οργάνωση της διδασκαλίας, σχέδιο μαθήματος, μαθησιακό αποτέλεσμα, αξιολόγηση της διδακτικής δραστηριότητας, διδακτικό υλικό (έντυπο και ηλεκτρονικό).
2. Διαπολιτισμική αγωγή της τέχνης: Διδακτικά μοντέλα και προσεγγίσεις
3. Ζητήματα και τάσεις στη Διδακτική της Τέχνης στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση
4. Διαχείριση αίθουσας διδασκαλίας και συμπεριφοράς
5. Εκπαιδευτικός σχεδιασμός (Στρατηγικές διδακτικών μεθόδων και τεχνικές - Δευτεροβάθμια εκπαίδευση)
6. Μεθοδολογία Σχεδίων Μαθήματος
7. Εκπαιδευτικά μέσα και Δημιουργικές Τεχνολογίες
8. Αρχές του εργαστηρίου – Εργαστηριακές ασκήσεις
9. Το project ως μέθοδος και διδακτικό εργαλείο
10. Οι προϋπάρχουσες ιδέες των μαθητών/τριών για διάφορες έννοιες των Εικαστικών
11. Παραδείγματα εποικοδομητικής διδακτικής προσέγγισης για μαθητές/τριες Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
12. Σύνδεση και αλληλεπίδραση της δημιουργικότητας, των Εικαστικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, της αυτοεικόνας και της επίτευξης στόχων
13. Σχέση εκπαιδευτικού – μαθητών/τριών. Ο ρόλος του/της εκπαιδευτικού-εικαστικού
14. Η αυτογνωσία και η καλλιέργεια της ψυχικής υγείας των εφήβων μέσω των Εικαστικών.
15. Η πρακτική κατάρτιση των φοιτητών/τριών σε αναπτυξιακές τεχνικές των Εικαστικών.
16. Καλλιτεχνικές τεχνικές διδασκαλίας των Εικαστικών στην Δευτεροβάθμια εκπαίδευση
17. Η συμβολή των Εικαστικών στη βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων των παιδιών της εφηβικής ηλικίας.

ΠΕΔΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ & ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ

• Θεωρίες και έρευνα στην εφηβική συμπεριφορά και ανάπτυξη
• Διαφορετικότητα και πολυπολιτισμική εκπαίδευση
• Κοινωνικο- συναισθηματική μάθηση και Πολλαπλή Νοημοσύνη.
• Κριτική και Θεσμική Παιδαγωγική
• Δημοκρατικό συνεργατικό σχολείο
• Μαθητοκεντρική προσέγγιση διδασκαλίας
• Σύνδεση σχολείου με την κοινότητα
• Πειραματικός ψηλαφισμός
• Ομαδοσυνεργατικότητα
• Κριτική, διαλεκτική και δημιουργική σκέψη
• Διαθεματική́ - διεπιστημονική προσέγγιση
• Βιωματική - Επικοινωνιακή μάθηση
• Τα δικαιώματα του παιδιού – Συνήγορος του παιδιού
• Διαφοροποιημένη διδασκαλία
• Αποσχολειοποίηση (deschooling), τάξη – αυλή – κοινότητα
• Διδακτική της τέχνης και κοινωνικά ζητήματα
• Διδακτική της τέχνης και κοινωνική δικαιοσύνη - διδακτική της τέχνης και ακτιβισμός
• Socially engaged art education
• Διδακτική της τέχνης και περιβάλλον
• Οπτικός Πολιτισμός
• Διδακτική του Οπτικού Πολιτισμού: Θεωρία και Πράξη
• Διδακτική του Υλικού Πολιτισμού
• Μουσειοπαιδαγωγική
• Η Διδακτική της Τέχνης σε ένα παγκοσμιοποιημένο ψηφιακό κόσμο

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

• Τρίτη: 14:00-17:00 (Θεωρητικό Μέρος)
• Τετάρτη: 17:00-20:00 (Εργαστηριακό Μέρος)
• Συναντήσεις της διδάσκουσας με τις/τους φοιτήτριες/φοιτητές του μαθήματος: Παρασκευή 11:00 -14:00, στο Εργαστήριο Διδακτικής της Τέχνης

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ - Λήψη


ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Αναφορά των δράσεων και δραστηριοτήτων που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του μαθήματος για τα ακαδημαϊκά έτη 2016 – 2017 & 2017 – 2018.

• Εργαστήρια Εικαστικών στη δομή προσφύγων του Σχιστού
  Xώρος: Δομή φιλοξενίας προσφύγων του Σχιστού
  Ημερομηνία: Μάρτιος – Ιούνιος 2017
  Επιμέλεια και Συντονισμός: Ειρήνη Γιαννημάρα & Ελένη Καραγιάννη, Συντονίστρια εκπαίδευσης του Σχιστού
  Συμμετέχοντες: 32 φοιτητές/τριες του μαθήματος «Διδακτική της Τέχνης»
  
  Μικρή Περιγραφή
  
  Συμμετοχή-οργάνωση-συντονισμός εργαστηρίων Εικαστικών μέσα στη δομή προσφύγων του Σχιστού από τις/τους φοιτήτριες/φοιτητές του μαθήματος της Διδακτικής της Τέχνης (δεύτερο εξάμηνο σπουδών) με τη διδακτική καθοδήγηση της υπεύθυνης του μαθήματος σε συνεργασία με τη συντονίστρια εκπαίδευσης προσφύγων κα Έλενα Καραγιάννη. Η θεματική των προγραμματισμένων δράσεων αφορούσε στην «επικοινωνιακή διάσταση της τέχνης στη σχολική κοινότητα». Οι φοιτήτριες/φοιτητές επισκέφτηκαν τον προσφυγικό καταυλισμό και συνεργάστηκαν με ομάδες προσφύγων. Διαμορφώθηκε ένα εργαστήριο εστιασμένο όχι μόνο στην τέχνη αλλά και σε εκπαιδευτικά θέματα για τα μικρά παιδιά που ζουν σήμερα στον καταυλισμό. Τα παιδιά πρόσφυγες είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με ποικίλες καλλιτεχνικές τεχνικές· στον πυρήνα του έργου ήταν η ελπίδα ότι η τέχνη θα παρέχει έναν τρόπο στα παιδιά των προσφύγων να πουν στον κόσμο, σε μια παγκόσμια γλώσσα, τις επιθυμίες τους, τα όνειρά τους, τις δικές τους ιστορίες.
  
  
• Δημιουργικά Εργαστήρια στην ΑΣΚΤ για τη γιορτή της Παγκόσμιας Ημέρας Βιβλίου
  Xώρος: ΑΣΚΤ Ημερομηνία: 23η Απριλίου 2017, Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου
  Επιμέλεια και Συντονισμός: Γραφείο Διασύνδεσης της ΑΣΚΤ
  Συμμετέχοντες: 10 φοιτητές του μαθήματος «Διδακτική της Τέχνης»
  
  Μικρή Περιγραφή
  
  Η ΑΣΚΤ ανταποκρινόμενη στο κάλεσμα του ΥΠΠΟΑ οργάνωσε συναντήσεις και πολιτιστικά δρώμενα για τα παιδιά, με κορυφαία τη συμμετοχή του διεθνούς φήμης συγγραφέα παιδικών παραμυθιών Ευγένιου Τριβιζά, που διάβασε παραμύθια του με τον ολότελα δικό του τρόπο σε παιδιά προσφύγων από τον καταυλισμό του Σχιστού, αλλά και σε ελληνόπουλα. Οι εκδηλώσεις στην ΑΣΚΤ, με έμφαση στο άνοιγμα στην κοινωνία μέσα από την Τέχνη, τη συλλογικότητα και την συνεργασία ήταν μέρος του προγράμματος δράσεων του ΥΠΠΟΑ, όπου το σύνολο των τεχνών «συνομιλεί» με τη λογοτεχνία. Ήταν ένα αφιέρωμα σχεδιασμένο με βάση τα παιδιά και την επαφή τους με την Τέχνη, που είναι το ίδιο δυναμική και δημιουργική για όλα τα παιδιά του κόσμου. Μετά την ανάγνωση, οι νεαροί ακροατές συμμετείχαν σε δημιουργικά εργαστήρια που οργάνωσαν οι φοιτήτριες/φοιτητές του Εργαστηρίου Διδακτικής Τέχνης, η υπεύθυνη του μαθήματος Ειρήνη Γιαννημάρα και ο Νίκος Έξαρχος στις εγκαταστάσεις της ΑΣΚΤ στην οδό Πειραιώς 256. Με εξαιρετικό ενδιαφέρον, τα παιδιά παρακολούθησαν Εικαστικά εργαστήρια και απασχολήθηκαν με την κατασκευή παιχνιδιού από ανακυκλώσιμα υλικά.
  
  Ιστοσελίδα Δραστηριότητας:
  
  https://www.protagon.gr/themata/ena-vivlio-kai-ena-oneiro-gia-kathe-paidi-44341397899

• Art Athina Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα
  Xώρος: Ωδείο Αθηνών Ημερομηνία: Φεβρουάριος – Ιούνιος 2018
  Επιμέλεια και Συντονισμός: Χριστίνα Νάκου, Δάφνη Κουρή
  Συμμετέχοντες: 25 φοιτήτριες/φοιτητές του μαθήματος «Διδακτική της Τέχνης»
  
  Μικρή Περιγραφή
  
  Για πρώτη φορά σε συνέργεια με το Ίδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστόπουλου και σε συνεργασία με την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών η Art Athina θεσμοθετεί ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για φοιτήτριες/φοιτητές της ΑΣΚΤ καθόλη τη διάρκεια του χρόνου. Στόχος του είναι να πληροφορήσει, να εμπνεύσει και να προετοιμάσει τους νέους καλλιτέχνες και θεωρητικούς για την εισαγωγή τους στο χώρο της τέχνης, και να συνδέσει νέους επαγγελματίες που ίδρυσαν αίθουσες τέχνης με τους ίδιους τους εικαστικούς δημιουργούς. Η εικαστικός Χριστίνα Νάκου και η ιστορικός τέχνης Δάφνη Κουρή ανέλαβαν το συντονισμό και τη διεξαγωγή του προγράμματος. Το εγχείρημα αποτέλεσε πεδίο συζήτησης στο πλαίσιο των ομιλιών της Art Athina 2018 στις οποίες συμμετείχαν οι φοιτήτριες/φοιτητές του μαθήματος “Διδακτικής της Τέχνης”. Το πρόγραμμα είχε δύο ενότητες: επισκέψεις σε αίθουσες τέχνης και σε εργαστήρια καλλιτεχνών που συνεργάζονται με αυτές. Στη συνέχεια οι φοιτήτριες/φοιτητές δημιούργησαν μία online πλατφόρμα, στην οποία ανέβασαν υλικό που συνδέει τις εμπειρίες και τις γνώσεις που αποκόμισαν στις συναντήσεις, μέσα από το πρίσμα του προσωπικού τους έργου. Επίσης, αποτύπωσαν τις εντυπώσεις τους από τις επισκέψεις και τις συζητήσεις που αναπτύχθηκαν. Η παρουσίαση της πλατφόρμας καθώς και μια ξεχωριστή ομιλία για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα αποτέλεσε μέρος του παράλληλου προγράμματος της Art Athina 2018.

• The Garden: All the Fearful and Joyful Things Joining One to the Other
  Χώρος: Παλιά Βιβλιοθήκη της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας
  Ημερομηνία: 19-25 Σεπτεμβρίου 2018
  Επιμέλεια και Συντονισμός: Τζένη Μαρκέτου
  Συμμετέχοντες: 9 φοιτητές/τριές του μαθήματος «Διδακτική της Τέχνης»
  
  Μικρή Περιγραφή:
  
  Ενεργή συμμετοχή 9 φοιτητών/τριών και της υπεύθυνης του μαθήματος “Διδακτική της τέχνης” σε εργαστήρια, συζητήσεις και κατασκευές σε συνεργασία με νέους από σχολεία Αθήνας, Ανατολικής Αττικής και camps κατά τη διάρκεια έκθεσης του εικαστικού εγχειρήματος The Garden: All the Fearful and Joyful Things Joining One to the Other της καλλιτέχνιδας Τζένης Μαρκέτου.
  
  Ιστοσελίδες Δραστηριότητας:
  
  https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=10157128199544063&id=58179906
  http://5dim-dafnis.att.sch.gr/autosch/joomla15/index.php/79-eikastikes-draseis/349-biomatiko-eikastiko-ergastirio-sthn-askt
  https://artnews.liberal.gr/arthro/192732/apopseis/2018/i-aforiti-euthuni-tis-eleutherias-ston-ennoiologiko-kipo-tis-tzenis-marketou.html
  

• Συνεργασία ΑΣΚΤ και ΟΠΑ (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών)
  Xώρος: Αμφιθέατρο Αντωνιάδου, Πατησίων 76, ΟΠΑ και αίθουσα μαθήματος «Διδακτική της Τέχνης», ΑΣΚΤ
  Ημερομηνία: Ακαδημαϊκές χρονιές 2016 – 2017 & 2017 – 2018.
  Επιμέλεια και Συντονισμός: Βασιλική Μπρίνια (ΟΠΑ), Ειρήνη Γιαννημάρα (ΑΣΚΤ)
  Συμμετέχοντες: 3 φοιτητές του μαθήματος «Διδακτική της Τέχνης» του 2017 και 3 φοιτητές του μαθήματος «Διδακτική της Τέχνης» του 2018
  
  Μικρή Περιγραφή:
  
  Στο πλαίσιο του Προγράμματος Σπουδών στις Επιστήμες της Αγωγής & της Εκπ/ης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το Oslo University, Department of Teacher Education and School Research, Νορβηγία και της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ), οι φοιτητές/τριες του μαθήματος με τους/τις φοιτητές/τριες του ΟΠΑ επισκέφτηκαν χώρους τέχνης και συνεργάστηκαν για την δημιουργία εικαστικών έργων. Παράλληλα οι φοιτητές/τριες του ΟΠΑ ξεναγήθηκαν στους χώρους των εργαστηρίων της ΑΣΚΤ και συμμετείχαν σε workshop που διεξήγαγε η υπεύθυνη του μαθήματος «Διδακτική της Τέχνης» Ειρήνη Γιαννημάρα. Η συνεργασία αυτή, στο ίδιο πλαίσιο και για τα δυο ακαδημαϊκά έτη 2016 – 2017 και 2017 – 2018, ολοκληρώθηκε με ημερίδες και εγκαίνια εικαστικών εκθέσεων. Η ημερίδα και τα εγκαίνια της εικαστικής έκθεσης του 2017 (18 Μαΐου 2017) είχαν τη θεματική «Τέχνη και Εκπαίδευση: Δημιουργικές Συναντήσεις» και του 2018 (17 Μαΐου 2018) τη θεματική «Η Προσέγγιση της Διαφορετικότητας στο Σχολείο: Διαφορετικές Όψεις και Οπτικές».
  
  Ιστοσελίδες Δραστηριότητας:
  
  https://www.dept.aueb.gr/el/tep/content/ετήσια-επιστημονική-ημερίδα-αρχείο
  https://www.dept.aueb.gr/el/node/17483
  https://www.dept.aueb.gr/el/tep/content/ημερίδα-2018-φωτογραφίες
  https://www.dept.aueb.gr/el/tep/content/επιστημονική-ημερίδα-2017-τέxνη-και-εκπαίδευση-δημιουργικές-συναντήσεις
  https://www.dept.aueb.gr/el/tep/content/ασκτ-και-οπα-ένα-ακόμη-λιθαράκι-στο-ψηφιδωτό-μονοπάτι-της-παιδαγωγικής-επιστήμης
  
  

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ

• 
• 
• 
•